هدف برگزاری المپياد کشف استعدادها و ايجاد دوستی و رقابت علمی ميان دانش آموزان کشورهای مختلف جهان است.
خودباوری جوانان
موفقيتی که جوانان شرکت کننده در المپيادهای علمی ما در سال های اخير به دست آورده اند، سبب ايجاد اعتماد به نفس آنها شده است.
این را پذيرفته اند که ايرانيان توانايی لازم برای يادگيری مفاهيم علمی را دارند.
به صورت فردی و جمعی می توانند مانند جوانان کشورهای ديگر و حتی جلوتر از بعضی از کشورهای پيشرفته، امتيازهايی را به دست آورند و موقعيت خود را در جهان نشان دهند.
شرکت جوانان در المپيادها و امتيازهايی که کسب کرده اند، سبب شده است که نه تنها شرکت کنندگان بلکه عموم مردم ايران توانايی های خود را باور کنند و با اعتماد و اطمينان در صحنه های بين المللی حاضر شوند و به خود بگويند:
«ما می توانيم»
کشف و پرورش استعدادهای درخشان
وجود المپيادهای علمی سبب شد سطح توقع فرد و جامعه بالا رود و هدف عالی تر شود.
برای دسترسی به آن به توانايی، پشتکار و استعدادهای بيشتری نياز است.
بنابراين گشتن و يافتن افراد توانا و بعد توجه به پرورش آنها عامل مهمی برای شناسايی نخبگان جامعه شد.
سازمان پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش پژوهان جوان به وجود آمد که به این کار ارزشمند مشغول شوند.
توجه بيشتر به سرمايه های علمی کشور
در گذشته توجه بيشتر دولت ها به توان نظامی و قدرت جنگی خود بود.
ليکن در دهه های اخير مشخص شد که علوم و فناوری های جديد عامل اصلی استقلال و قدرت کشور است.
مغزهای متفکر و دست های سازنده سبب تقويت هويت ملی و معرف توان کشور هستند.
موفقيت جوانان در المپيادهای علمی وسيله مؤثری بود تا دولت مردان را متوجه اهميت کار و هزينه لازم برای اجرای برنامه های علمی را تأمين کند.
هماهنگ کردن برنامه های درسی علوم با برنامه ديگر کشورها
شرکت دانش آموزان ايرانی در المپيادها وسيله ای بود تا در برنامه های درسی تجديد نظر لازم صورت گيرد.
سر فصل ها و عنوان های برنامه درسی را همان سر فصل ها و عنوان هايی قرار دهند که در کشورهای پيشرفته مورد استفاده است.
با توجه به آنکه در بعضی از المپيادهای علمی مانند فيزيک علاوه بر مباحث نظری، انجام آزمايش و مسابقه علمی هم صورت می گيرد، آزمايشگاه و آزمايش نيز در ايران مورد توجه واقع شد.
درنتیجه کتاب های فيزيک دبيرستان «فيزيک و آزمايشگاه» نام گرفت و برنامه آن هماهنگ با برنامه جهانی شد.
تغيير در روش تدريس و مواد آموزشی
يکی از اشکال های آموزش و پرورش، روش تدريس معلمان و استفاده از يک کتاب درسی بود.
بيشتر معلمان فقط از روش سخنرانی استفاده می کنند.
هدف آنها انتقال دانستنی ها از کتاب و اطلاعات خود به ذهن دانش آموزان است.
در صورتيکه در المپيادها توان تجزيه و تحليل، ترکيب و قضاوت و داوری و مهارت های علمی دانش آموزان سنجيده می شود.
البته چون وزارت آموزش و پرورش نمی توانست تحول لازم را در سراسر کشور به وجود آورد، برای گروه های منتخب المپيادها، کلاس های ويژه تشکيل داد و آموزش پيشرفته را برای آنها منظور کرد.
علاوه بر روش تدريس پيشرفته، به انتخاب استادان و دبيران ممتاز، تهيه مواد آموزشی لازم و ارزشيابی متناسب برای اين گروه پرداخت.
همکاری استادان و دبيران
در ايران از زمان استقلال دانشگاه تهران عملاً رابطه ميان آموزش و پرورش و آموزش عالی از هم گسست.
البته پيش از آن و بعد از آن هم آموزش عالی از مسائل سياسی و مديريتی و اقتصادی کشور جدا شد.
به صورت يک جزيره جداگانه در کشور بود و کمتر با جامعه ارتباط داشت تا اثربخش باشد.
شرکت ايران در المپيادهای علمي سبب نزديک شدن گروهی از استادان و دبيران با هم شد.
خوشبختانه اين پيوند مبارک اثربخش بوده و توانسته نتايج مفيد به بار آورد.
اثر اين پيوند به صورت برنامه ريزی مشترک، تأليف و ترجمه کتاب ها و تبادل تجربه روش های تدريس و ارزشيابی بوده است.
آماده شدن برای تربيت پژوهشگر و توليد علم
دانش آموزانی که در المپيادهای بين المللی شرکت کردند، حتی آنهايی که در دوره آماده سازی حضور داشته و آنهايی که از سوی استادان معرفی شده اند، ذاتاً توانايی و استعداد لازم برای يادگيری مفاهيم علمی را داشته و دارند.
مسئولان آموزش و پرورش برای شناختن همين استعدادها، سرمايه گذاری بسيار کنند و اين نيروها را ساده از دست ندهد.
آنها را در پژوهش سراها و مراکز تحقيقاتی خود به کار گيرد و با برنامه ريزی های منظم، پژوهشگر پرورش دهند.
با کمک آموزش عالی ، آنها را به پژوهش در مسائل فنی، علمی، اقتصادی و اجتماعی کشور برانگيزاند.
معرفي الگوهاي مطلوب جوانان
يکي از راه های پرورش مؤثر، معرفی جوانان و بزرگسالان موفق به جامعه است.
دانش آموزانی که در مسابقه های جهانی علوم شرکت می کنند و مدال هايی به دست می آورند، بهترين الگو برای جوانان کشور هستند.
عموماً اين الگوها، دانا، توانا و منظم هستند.
موفقيت آنها از راه تلاش، مداومت و وقت در کار و برنامه ريزی به دست آمده است.
دانايی محوری را از راه اين الگوها می توان به جامعه معرفی کرد و نتيجه گرفت.
اعتبار بين المللی برای ايران
هر مقام يا مدالی که ايرانيان در رقابت های بين المللي کسب کنند يا هر بار که پرچم ايران در ميدان های جهانی به اهتزاز درآيد، اعتبار ايران افزايش خواهد يافت و هويت ايرانی تقويت خواهد شد.
المپيادهای علمی تاکنون موجب افتخار و سربلندی ايران و ايرانی بوده است.
آسيب های المپيادهای علمی
در برابر آثار مطلوبی که المپيادهای علمی در کشور داشته است آسيب هايی را نيز می توان برشمرد:
جذب استعدادها
المپيادها و مسابقه های علمی وسيله ای است برای شناسايی استعدادهای درخشان و معرفی آنها به جامعه.
اما پيش از آنکه جامعه ايرانب به پرورش اين استعدادها بپردازد و از توانايی های آنها بهره بگيرد، بعضی از کشورها و سازمان های آنها اين مغزهای متفکر را جذب می کنند.
با انواع وسايلی که در دسترس دارند، آنها را به کشورهای خود فرا می خوانند و بر قدرت خود می افزايند.
امروز فرار مغزها مشکلی است که بسياری از کشورها با آن رو به رو هستند.
ما نتوانسته ايم شرايط لازم برای رشد همه جانبه استعدادهای درخشان را فراهم کنيم.
اغلب با شرايطی که به وجود می آيد به سادگی آنها را از دست می دهيم.
شايد فعاليت های سال های اخير می تواند مانع از مهاجرت اين سرمايه های فکری کشور شود.
چون مهاجرت اين افراد مستعد سبب از دست رفتن آيندگان مستعد (فرزندان اين نخبگان) نيز خواهد بود.
ايجاد رقابت سالم علمی
گرچه هدف المپيادهای علمی ايجاد رقابت سالم ميان جوانان بوده است.
ليکن به جای رقابت سالم هم اکنون در بسياری از مراکز آموزشی، رقابت ناسالم به وجود آمده است.
رقابتی که آرامش کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی خانواده ها را بر هم زده است.
اين مسابقه ها و رقابت ها تا آنجا نفوذ کرده که بعضی از دبستان ها برای گزينش در سال اول ابتدايی به امتحان روی آورده اند.
برای انتخاب در دوره راهنمايی تحصيلی از پرسش های چهارگزينه ای استفاده می کنند و دبيرستان ها که حساب خود را دارد.
اگر چه آموزش و پرورش در ميان نهادهای ديگر از مقام والايی برخوردار است.
اما متأسف هستیم که اعلام کنیم در بسياری از مدارس ما، آن فضای معنوی و تربيتی که لازم است وجود داشته باشد، موجود نيست.
به جای معيارهای فرهنگی و آموزشی، هر دانش آموز با ميزان نفع مادی که برای مدرسه دارد سنجيده می شود.
اصولاً مسابقات وسيله ای هستند برای جذب دانش آموزانی که با کمترين فعاليت، بيشترين امتياز را برای مدرسه دارند و کسب می کنند.
تعميم موفقيت ها
بعضی از مسئولان آموزش و پرورش موفقيت چند نفر محدود را نشانه ای از موفقيت برنامه ها اعلام می کنند و از اين بابت خود و جامعه را دچار اشتباه و خطا می کنند.
انتخاب پنج دانش آموز مستعد در کل کشور و کار يک ساله جدی و منظم برای آنها ضمن آنکه معرف موفقيت برنامه های آموزشی اختصاصی است، نمی تواند معرف وضع آموزش و پرورش کل دانش آموزان کشور باشد.
علاقمندان به پيشرفت کشور انتظار دارند که برنامه ها و روش ها و مواد آموزشی چنان هماهنگ و پيشرفته باشد که استعدادهای نهفته و متنوع هر دانش آموز شکوفا شود.
به جای 25 دانش آموزی که حداکثر مدال های المپياد را در 5 رشته هر سال کسب می کنند، 16 ميليون دانش آموز احساس موفقيت کنند و به خودباوری برسند.
به جای آنکه هر دانش آموز در مقايسه با دانش آموز ديگری ارزشيابی شود، هر دانش آموز را با وضع قبلی خود بسنجند و نمره او را مشخص کنند.
مشاوران تحصیلی ما در “الو سلام مشاور” در خدمت شما هستند تا جزئیات ثبت نام المپیاد دانش آموزی و مزایا و معایب و شرایط شرکت در المپیاد دانش آموزی را در اختیار شما قرار داده و به سؤالات شما پاسخ دقیق و کاملی بدهند.
