مراحل المپیاد کامپیوتر دانش آموزی، منابع و مزایا

المپیاد کامپیوتر دانش آموزی یکی از مفهومی ترین شاخه های آزمون های المپیاد دانش آموزی می باشد. تمام افرادی که در این آزمون نام نویسی می نمایند، به دللیل علاقه و مطالعه شخصی است. چرا که این رشته در مدارس و در سر فصل های دروس آن ها تدریس نمی گردد.

این مسئله سبب می گردد تا شناخت منابع المپیاد کامپیوتر و جزئیات مختلف آن اعم از نحوه برگزاری آزمون و نحوه طراحی سوالات اهمیتی دو چندان بیابد.

به همین منظور در این مطلب تلاش گردیده است تا تمام اطلاعات مورد نیاز داوطلبین از قبیل تاریخ های مهم برگزاری، مراحل المپیاد کامپیوتر، منابع المپیاد کامپیوتر و نحوه طراحی سوالات و مطالعه برای موفقیت در هر یک از مراحل چندگانه، جمع آوری گردیده و در دسترس متقاضیان قرار گیرد.

• المپیاد کامپیوتر دانش آموزی
• مراحل المپیاد کامپیوتر دانش آموزی + منابع هر مرحله
• مزایای شرکت در المپیاد کامپیوتر دانش آموزی

المپیاد کامپیوتر دانش آموزی

بر خلاف تصور عموم داوطلبین، شرکت در المپیاد کامپیوتر دانش آموزی، ملزم به داشتن دانش کدنویسی و برنامه نویسی های مختلف نمی باشند، بلکه در مراحل اولیه این آزمون تنها دانش مفهومی در راستای علوم کامپیوتر دارای اهمیت می باشد. (هرچند داشتن اطلاعات در زمینه های مذکور می تواند درک داوطلب را بیش تر و راحت تر بنماید).

همین موضوع المپیاد کامپیوتر در مراحل اولیه را به یکی از مفهومی ترین آزمون های المپیاد بدل کرده است که نیاز به شناخت عمیق متقاضیان در برخی از سرفصل ها خواهد داشت.

کلیه دانش آموزان پایه های دهم و یازدهم واجد شرایط ثبت نام در المپیاد کامپیوتر می توانند در این رشته نام نویسی کرده و در مراحل مختلف این آزمون شرکت نمایند.

مراحل المپیاد دانش آموزی کامپیوتر

اما به منظور شناخت نحوه برگزاری و طراحی هر یک از بخش های فوق می توانید جزئیات هر یک از مراحل را در ادامه بیابید:

مرحله اول المپیاد کامپیوتر دانش آموزی

در این مرحله که هر ساله در حدود 10 هزار نفر از علاقه مندان نام نویسی و شرکت می نمایند، سوالات به شکل تستی پنج گزینه ای طرح می گردد.

این بخش دارای 30 سوال می باشد که با هدف سنجش سطح هوش دانش آموزان طراحی گردیده اند و شناخت و تسلط بر مباحث آموخته شده پیشین را می تواند بیش ترین کمک را به متقاضیان بنماید.

در نهایت 12 درصد برتر این مرحله به علاوه 10 نفر برتر هر یک از استان ها در آزمون المپیاد کامپیوتر مجوز شرکت در مرحله بعدی را اخذ خواهند نمود.

تعداد نفراتی که می توانند مجوز شرکت در مرحله دوم را اخذ نمایند معمولا بین هزار الی دو هزار نفر می باشد که باید حداقل 30 درصد از سوالات را پاسخ داده باشند.

مرحله دوم المپیاد کامپیوتر

افرادی که موفق به اخذ حد نصاب علمی لازم در مرحله اول این آزمون شده باشند، می توانند در ایم مرحله شرکت نمایند.

آزمون مرحله دوم المپیاد کامپیوتر در دو روز برگزار می گردد. سوالات در روز اول تستی بوده و در روز دوم به صورت تشریحی که سهم هر یک 50 درصد از امتیاز کل نهایی در مرحله دوم می باشد.

آزمون تستی این مرحله دارای 50 سوال می باشد که در سرفصل های آن علاوه بر شمارش، مباحث الگوریتم ها و احتمال پیشرفته نیز اضافه می گردد.

آزمون تشریحی نیز دارای 4 سوال اصلی می باشد که هر یک تعداد متعددی زیر سوال دارد که داوطلبین باید به آن ها در زمان تعیین گردیده پاسخ گو باشند.

در این مرحله آزمون المپیاد کامپیوتری دانش آموزی نیز مباحث استقرا، لانه‌کبوتری، الگوریتم‌ های سازنده (constructive algorithms)، بازی‌ ها، احتمال پیشرفته و گراف پیش‌رفته نیز اضافه می‌شوند.

در نهایت از این مرحله از آزمون المپیاد کامپیوتر در حدود 80 نفر موفق به شرکت در مرحله سوم می شوند که این مرحله نیز در ادامه بسط داده شده است.

مرحله سوم المپیاد کامپیوتر

در این مرحله 80 نفر برتر مرحله دوم (دو برابر ظرفیت دوره تابستانی) مجاز به شرکت می باشند. در نهایت نیمی از این افراد برای دوره آموزشی تابستانه انتخاب خواهند شد.

آزمون این مرحله به شکل کدنویسی مقدماتی می باشد که سرفصل های مختلفی هم چون برنامه‌ نویسی، برنامه ‌نویسی دینامیک یا پویا، جست‌ و جوی حالت‌ ها، ترکیبیات شمارشی، نظریه ‌اعداد شمارشی الگوریتم‌ های ابتدایی مورد سوال واقع می گردند.

این مرحله دارای 4 سوال کلی با تعداد زیر سوال می باشد، که به منظور تسهیل در حل، دانش آموزان می توانند از کامپیوتر های لحاظ گردیده برای هر یک از آن ها بهره ببرند.

در این مرحله ابتدا باید سوالات به شکل تشریحی و نظری پاسخ گو باشید و در نهایت به کمک روش های دینامیک (پویا) و یا پسگرد، کدنویسی مربوطه برای رسیدن به جواب را انجام دهید تا به پاسخ و عدد نهایی که مورد نظر طراحان، که جواب مسئله خواهد بود برسید.

در نهایت 40 نفر برتر در این قسمت می توانند وارد مرحله چهارم المپیاد شده و در اردوی آموزشی تابستانه که در ادامه توضیح داده شده است شرکت نمایند.

مرحله چهارم (دوره تابستانه) المپیاد کامپیوتر

نفرات راه یافته به این مرحله در طول 8 هفته اردوی تابستانه، انواع تکنیک های کدنویسی را به شکل تئوری و عملی فراخواهند گرفت.

در طول این دوره آزمون های متعددی از داوطلبین اخذ می گردد که با نام های کات برنز و فینال مسابقات برگزار می گردد.

کات برنز خود دارای تعدادی آزمون است که در طول دوره آموزشی به شکلی مرتب از شرکت کنندگان به شکل تشریحی و کد نویسی اخذ می گردد.

در صورت نرسیدن نمره داوطلبین در هر یک از آزمون های کات برنز به حد نصاب یا افتادن دو درس، متقاضی از دوره مذکور حذف گردیده و مدال برنز به او اهدا می گردد.

آزمون های پایانی نیز در دهه آخر شهریور ماه برگزار می گردد که شامل 3 الی 4 آزمون تئوری تشریحی شامل مباحث پیش‌رفته‌تری از گراف، احتمالات، نظریه‌ی زبان‌ها و ماشین‌ها و غیره به علاوه 3 الی 4 آزمون عملی کدنویسی شامل الگوریتم های پیشرفته تری می باشد که به ترتیب 40 درصد و 60 درصد وزنی امتیاز نهایی به آن ها تعلق می گیرد.

در نهایت با توجه به امتیازات کسب شده، 8 نفر اول این گروه موفق به اخذ مدال طلای المپیاد کامپیوتر دانش آموزی می گردند. به رتبه های 9 الی 24 نیز مدال نقره اهدا می گردد و دیگر شرکت کنندگان نیز مدال برنز.

مرحله انتخابی و اعزام

در نهایت 8 نفری که مدال طلای کشوری را اخذ نموده اند، در آبان ماه سال 1400 با برخی از آزمون های عملی کد نویسی در سطوح پیشرفته (پس از برگزاری کلاس های آموزشی) سنجیده می شوند و ازمیان آن ها 4 نفر به انتخاب تیم ملی المپیاد کامپیوتر ایران در خواهند آمد.

منابع المپیاد کامپیوتر برای این آزمون ها نیز متعاقبا توسط کمیته برگزار کننده اعلام می گردد.

این تیم پس از طی چندین اردوی آموزشی و تمرینی، برای مسابقات جهانی المپیاد کامپیوتر به کشور مربوطه اعزام می گردند.

منابع المپیاد دانش آموزی کامپیوتر

همانطور که ذکر شد المپیاد کامپیوتر شامل چند مرحله است. منابعی که در هر مرحله باید مطالعه شود بر اساس سطح دوره متفاوت است. در این بخش منابع پیشنهادی برای هر بخش شرح داده می شود.

منابع المپیاد کامپیوتر در مرحله اول

منابع المپیاد کامپیوتر برای کسب تسلط کافی در مرحله اول به شرح زیر از سوی روابط عمومی مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان به اطلاع دانش آموزان رسیده است که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرند:

• ریاضی 1 پایه دهم متوسطه رشته ریاضی و فیزیک از انتشارات چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
• ترکیبیات نوشته علیرضا علیپور، انتشارات فاطمی
• آشنایی با الگوریتم ها یحیی تابش، انتشارات فاطمی
• Mathematical Circles (Russian Experience), D. Fomin, S. Genkin, I. Itenberg, American Mathematical Society

ترجمه فارسی این کتاب با عنوان ” محافل ریاضی ” توسط انتشارات فاطمی منتشر شده است.

• لازم به ذکر است عموما تمرکز طراحان سوالات در این مرحله از المپیاد کامپیوتر بر مباحث و اصول شمارش معطوف شده است. برای این منظور علاوه بر کسب تسلط صد در صدی بر منابع ذکر گردیده در فوق می توانید از کتب کمک آموزشی مختلف در سر فصل های مهم ذیل نیز بهره ببرید:

1- انواع جایگشت، آنالیز ترکیبی شامل مباحث اصول شمارش، دوگانه شماری، بسط دو جمله ای، تناظر یک به یک، اصل شمول و عدم شمول، مسئله مسیر، مسائل توزیع اشیا و روابط بازگشتی، تبدیل ها و ترکیب ها

2- نظریه بازی ها (Game Theory) در سطح مقدماتی

3- اصول مباحث و ابزارهای ترکیبیاتی شامل مباحث ناوردایی، استقرا، اصل لانه کبوتری و اکسترمال در سطح مقدماتی

4- مسائل خلاقیت و منطق ریاضی

5- احتمال و امید ریاضی (تعاریف و مفاهیم اولیه)

6- نظریه گراف در سطح مقدماتی (تعاریف و مفاهیم اولیه، درخت ها)

منابع المپیاد کامپیوتر در مرحله دوم

منابع المپیاد کامپیوتر را در این مرحله نیز می توان به شرح زیر بر اساس سر فصل های مهم آزمون های آن دسته بندی نمود:

• مباحث معرفی گردیده از سوی باشگاه دانش پژوهان
• ریاضی 1 پایه دهم متوسطه رشته ریاضی و فیزیک از انتشارات چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
• ترکیبیات نوشته علیرضا علیپور، انتشارات فاطمی
• آشنایی با الگوریتم ها یحیی تابش، انتشارات فاطمی
• Mathematical Circles (Russian Experience), D. Fomin, S. Genkin, I. Itenberg, American Mathematical Society
• کتاب Problem-Solving Strategies، فصل های 1 الی 5 به علاوه فصول 8 و 13؛ نوشته Arthur Engel, Springer (عنوان فارسی آن نیز استراتژی های حل مسئله می باشد)
• فصل های اول و دوم از کتاب Introduction to Graph Theory
• نوشته D. B. West, University of Illinois (با عنوان فارسی آشنایی با نظریه گراف ها)

در مراحل بعد نیز با توجه به دوره های آموزشی که برگزار می شود منابع مربوطه توسط اساتید دوره معرفی می شود.

مزایای شرکت در المپیاد کامپیوتر

• هر هشت نفر این گروه که مدال طلای المپیاد کامپیوتر کشوری را کسب نموده اند، پس از اخذ مدرک دیپلم خود، به منظور ادامه تحصیل در رشته و دانشگاه مد نظر خود، از شرکت در کنکور سراسری معاف می باشند.
• لازم به ذکر است بنا بر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانش آموزانی که موفق به اخذ مدال طلای المپیاد کامپیوتر جهانی شده باشند، می توانند رشته های گروه پزشکی را نیز برای ادامه تحصیل انتخاب نمایند.
• سایر مدال آوران (نقره ای ها و برنزی ها) در المپیادها نیز از تسهیلات و امتیازات ویژه جهت انتخاب رشته محل های مورد نظر خود برخوردار خواهند بود.
• تمامی مدال آوران آزمون المپیاد کامپیوتر نیز مانند دیگر رشته های المپیادی، به عضویت دائم بنیاد ملی نخبگان در خواهند آمد که مزایای مختلفی مانند موارد زیر برای آن ها به همراه دارد:

1. مزایایی در راستای ورود به دانشگاه در مقاطع مختلف
2. اعطای وام های کمک هزینه تحصیلی ویژه برای این افراد و هم چنین اعطای وام ها وکمک هزینه های مختلفی به منظور خرید مسکن، ازدواج و سایر موارد مشابه
3. برخورداری آقایان از مزایای مربوط به خدمت سربازی هم چون کسری و یا طرح های جایگزین

• اعطای جوایز مادی نیز به قرار زیر:

1. پرداخت هزینه شرکت در 8 هفته اردوی آموزشی دوره تابستان برای دانش آموزان مجاز به شرکت توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
2. اهدای لوح و تندیس تقدیر ویژه نفرات برتر دارای مدال طلای المپیاد کامپیوتر به همراه 4 میلیون تومان جایزه نقدی
3. اهدای لوح و تندیس تقدیر ویژه نفرات برتر دارای مدال نقره المپیاد کامپیوتر به همراه 3 میلیون تومان جایزه نقدی
4. اهدای لوح و تندیس تقدیر ویژه نفرات برتر درای مدال برنز المپیاد کامپیوتر به همراه 2 میلیون تومان جایزه نقدی

جمع بندی

داوطلبین شرکت در المپیاد کامپیوتر دانش آموزی به منظور اطلاع از جزئیات این فرآیند همچون تاریخ های مهم، نحوه برگزاری و طراحی سوالات هر یک از مراحل، اصلی ترین منابع المپیاد کامپیوتر، جوایز و مزایای شرکت و موارد مشابه می توانند از این مطلب استفاده نمایند.

هم چنین کلیه متقاضیان شرکت در این آزمون نیز در صورت وجود هرگونه ابهام و سوال و یا نیاز به برنامه ریزی تحصیلی جهت بالابردن شانس قبولی خود در این آزمون می توانند با مشاوران مرکز الو سلام مشاور در ارتباط باشند.