علت بی علاقگی به درس عربی و طبیعتا افت تحصیلی در این درس سبب می‌شود تا نگرانی‌هایی برای والدین و مدرسان ایجاد شود.
بسیاری از کارشناسان تحصیلی معتقدند اگر آموزش صحیح و بازنشانی‌های متفکرانه پیرامون درس عربی در هر پایه تحصیلی انجام نشود، دانش آموزان موفقیت لازم را در این درس بدست نخواهند آورد.
از جمله مهمترین عواملی که سبب بی انگیزگی دانش آموزان برای یادگیری درس عربی می‌شود، منابع درسی قدیمی و روشهای آموزشی غیر اصولی است.
در این مقاله سعی ما بر این است تا به صورت کامل تمامی جهات و علت بی علاقگی به درس عربی را شناسایی نموده و تمامی راهکارهای اساسی برای برطرف کردن دلزدگی دانش‌آموزان و تکنیک‌های موثر در برانگیختن اشتیاق دانش‌آموزان به درس عربی را بررسی کنیم.
عناوین اصلی که به طور تفصیلی در ادامه به آنها پرداخته‌ایم شامل موارد زیر است:
- اهمیت تدریس عربی در مقاطع تحصیلی
- عوامل موثر در دلزدگی دانش‌آموزان از یادگیری عربی
- تکنیک‌های موثر برای تشویق دانش‌آموزان در یادگیری زبان عربی
- راهکارهای اساسی به منظور کاهش افت تحصیلی در درس عربی
اهمیت تدریس عربی در مقاطع تحصیلی
امروزه و با توجه به ارتباط مستقیمی که زبان عربی با زبان اصلی آموزه‌های دینی ما در اسلام دارد، فراگیری دقیق و کاربردی این زبان یکی از اهداف آموزشی در دوره دوم تحصیلی است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند با تاکید بر یادگیری زبان عربی در مقاطع اولیه تحصیلی و رشد و پرورش آن در مقاطع بعدی وابستگی و همبستگی بیشتری پیرامون درک اصول دینی و بنیان‌های اعتقادی و آموزش زبان عربی وجود دارد.
سالهای سال است که واحد درسی به نام عربی در دوره‌های تحصیلی اعم از مدارس و دانشگاه‌ها تدریس و بازیابی می‌شود. اما در طی این سالها همواره شاهد دلزدگی و فراگیری اجباری دانش‌آموزان در برابر این درس بوده‌ایم.
همین علت سبب شده است تا محققان در این زمینه با بررسی علت بی علاقگی به درس عربی و شناسایی این عوامل توانایی لازم در جهت برطرف کردن این سری از مشکلات را بدست آورده و راهکارهای مناسبی در این زمینه ارائه دهند.
عوامل موثر در دلزدگی دانش‌آموزان از یادگیری عربی
بی علاقگی به درس عربی سبب عدم دستیابی به نمرات قابل قبول در این درس و افت تحصیلی به سبب تاثیر نمرات نه چندان خوب بر روی معدل دانش‌آموزان شده است.
همچنین دانش‌آموزی که این درس را فقط برای قبولی خوانده و از یادگیری به صورت اصولی سرباز زده، در پاسخگویی سوالات عربی کنکور نیز قادر به نشان دادن عملکرد در حد انتظار به تست‌های آن نمی‌باشد و در آزمون سراسری نیز ناتوانی از کسب رتبه دلخواهش را تجربه خواهد کرد.
عوامل موثر در دلزدگی دانش‌آموزان برای یادگیری زبان عربی به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود از جمله مهمترین این عوامل موارد زیر است:
- روشهای نامطلوب آموزشی:
با وجود این که درس عربی یکی از دروس مهم و زمینه‌ای برای یادگیری از دوران اولیه آموزشی تا مقاطع عالی تحصیلی است، اما بی توجهی‌های بارزی در زمینه انجام تحقیقات و تدوین روشهای نوین آموزشی در این حیطه تحصیلی شده‌است.
بسیاری از مراکز آموزشی در نبود مدرس عربی اقدام به جایگزین کردن معلم آموزه‌های قرآنی به جای استاد عربی می‌کنند و عدم تسلط کافی بر روی مواد و موضوعات درسی سبب می‌شود تا دانش‌آموزان به سبب عدم فهم صحیح مطالب از یادگیری مشتاقانه این درس روی بر گردانند.
- مواد آموزشی تکراری منابع درسی:
پی‌ریزی واحد و روشهای تکراری ارائه دروس در کتب درسی یکی از مهمترین عوامل و علل بی علاقگی به درس عربی از سوی دانش‌آموزان است.
دانش‌آموزی که با یک سری درسهای مشابه از لحاظ ساختاری و فشرده از لحاظ محتوای درسی به یکباره مواجه می‌شود از همان ابتدا انگیزه کشف و شناسایی مطالب و موضوعات کتاب عربی خود را از دست می‌دهد.
استفاده نکردن از جلوه‌های تصویری و تفکیک نکردن مطالب از یکدیگر سبب می‌شود تا دانش‌آموز به کتاب عربی خود همانند یک روزنامه بنگرد و سریعا از خواندن آن احساس خستگی کند.
- ناتوانی در تدریس از سوی معلمان:
همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد، نبود نیرو‌های با استعداد و مسلط بر این درس در مراکز آموزشی سبب ارائه نادرست مواد درسی به دانش‌آموزان می‌شود و همین امر سبب نادیده گرفتن اهمیت آن از سوی دانش‌آموزان می‌شود.
استفاده از معلمان علوم تربیتی و مدرسان قرآن به جای استاد عربی از جمله مهمترین ضعف‌های سیستم آموزشی در فرآیند ارائه دروس عربی به دانش‌آموزان است.
- عدم تلاش در جهت ایجاد انگیزه:
همانطور که همه ما کمابیش شاهد آن بوده‌ایم، معلمان دروس عربی بواسطه داشتن تعصبات خشک بر روی ارائه مطالب و بازیابی سختگیرانه دروس ارائه شده سبب بی علاقگی دانش‌آموزان و نداشتن اشتیاق برای یادگیری این درس شده است.
به طور کلی عدم اطلاع از روانشناسی درس عربی و بازخوردهای رفتاری از سوی دانش‌آموزان دو عامل مهمی هستند که سبب بی انگیزگی دانش‌آموزان و افت تحصیلی در این درس می‌شوند.
- نادیده گرفتن تاثیرات یادگیری زبان عربی:
بسیاری از محققان بر این اعتقادند که با شناسایی درست و کاربردی زبان عربی به دانش‌آموزان می‌توان آنها را ترغیب به یادگیری خودکار و انگیزشی در این درس کرد.
دانش‌آموزی که نمی‌داند چرا باید این زمان زیاد را برای یادگیری زبانی غیر از زبان مادری خود صرف کند، طبیعتا یادگیری این درس را در اولویت قرار نمی‌دهد و به آن به چشم یک عنصر اضافه در متون درسی تحصیلی نگاه می‌کند.
- رعایت نشدن تناسب موضوعی در کتب درسی:
استفاده از متون قدیمی و بی ارزش و همچنین عدم پردازش دروس مبنی بر سن و سال دانش‌آموزان و استفاده نادرست از موضوعات دروس برای تدوین محتوای آموزشی از جمله دیگر عواملی هستند که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عدم بازیابی مورد نظر از درس عربی تاثیر می‌گذارند.
تکنیک‌های موثر برای تشویق دانش‌آموزان در یادگیری زبان عربی
حال که آشنایی لازم با علت بی علاقگی به درس عربی از سوی دانش‌آموزان را بررسی کردیم، ارائه تکنیک‌های موثر برای تشویق دانش‌آموزان به یادگیری زبان عربی لازم و ضروری است.
در ادامه به ذکر راهکارهای اساسی در جهت رفع دلزدگی دانش‌آموزان در یادگیری درس عربی می‌پردازیم و یادآور می‌شویم که این سری از تکنیک‌ها حاصل تجربیات سالها آزمون خطای معلمان دلسوزی است که سعی بر برطرف کردن بی انگیزگی در یادگیری این درس از سوی دانش‌آموزانشان داشته اند.
مهمترین این تکنیک‌ها موارد زیر است:
- شناساندن زبان عربی به عنوان درسی کاربردی و مورد نیاز در حیطه‌های مختلف زندگی
- استفاده از تجهیزات کمک آموزشی به منظور رفع خستگی و یکنواختی در کلاسهای درسی
- ترکیب دروس با ضرب المثل‌ها و داستان‌های مهیج مربوطه به همان درس
- ایجاد رقابت سالم برای بازیابی مواد آموزشی هر درس
- امکان‌پذیر کردن موضوع مشارکت در امر آموزش عربی از سوی دانش‌آموزان
- تقویت مهارت‌های آموزشی و ایجاد تمرکز در زمان یادگیری با استفاده از متدهای جدید آموزشی
- انتخاب منبع جالب قبل از تدریس عربی و تلاش برای توانایی خواندن و فهم آن پس از آموزش
- استفاده از کاردستی‌های جالب و تجربه کارگروهی در کلاسهای آموزشی
- اختصاص زمان بیشتر برای آموزش عربی در قالب کلاسهای اضافه به منظور برطرف شدن استرس ضیق وقت
راهکارهای اساسی به منظور کاهش افت تحصیلی در درس عربی
بسیاری از معلمان و اساتید آموزش زبان عربی، یادگیری این درس را شامل چهار نوع کلی می‌دانند. استفاده از این روشها و شناسایی کامل و دقیق آنها می‌تواند سبب ایجاد خلاقیت در تغییر و یا بهینه سازی این روشهای تدریسی شود. از جمله مهمترین روشهای یادگیری و بازآموزی زبان عربی موارد زیر است:
- روشهای مستقیم: در روش مستقیم همانند روال سابق، معلم تنها سخنگوی کلاس است و در بدو ورود به کلاس اقدام به آموزش درس جدید می‌کند. در ادامه و پس از پایان یافتن آموزش معلم اقدام به بازیابی مواد آموزشی جلسات قبلی از دانش‌آموزان می‌کند.
- روشهای دستوری ترجمه: در این روش معلم تنها با آموزش قواعد دستوری اقدام به جذب همکاری برای ادامه تدریس از جانب دانش‌آموزان کرده و بار تدریس را تا حدودی بر عهده دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
- روشهای تقلیدی و حفظی: در این روش دانش‌آموزان بر طبق روش تدریس معلم خود در کلاس عربی به طور مستمر در حال نوشتن و یادداشت کردن ترجمه‌ها و روشهای فراگیری قواعد هستند.
- روشهای شناختی: در این روش که مطلوب‌ترین نوع آموزشی برای زبان‌آموزی عربی به دانش‌آموزان است تلفیقی کامل و بر پایه تمامی تکنیک‌های نوین درسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش شناختی به برانگیختن حس کنجکاوی و شناساندن اهمیت یادگیری هر درس تاکید مسلم دارد و با استفاده از این روش می‌توان نتایج قابل قبولی در زمینه آموزشی درس عربی داشت.
مسلما روشها و تکنیک‌های دیگری در جهت شناسایی اصلی‌ترین علت بی علاقگی به درس عربی از سوی دانش‌آموزان وجود دارد.
شما مخاطبان گرامی می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون علل بی انگیزگی و روشهای رفع آن با مشاوران تحصیلی ما در الو سلام مشاور از طریق شماره تلفن‌های درج شده در سایت ارتباط برقرار کرده و به منبع عظیمی از راهکارها و آموزه‌های مفید در این زمینه دست پیدا کنید.
امید است با اصلاح تمامی علل و عوامل و نقوص موجود در سیستم آموزشی و موارد دیگری که سبب بی علاقگی دانش‌آموزان نسبت به یادگیری زبان عربی می‌شود گامهای بلندی برای ارتقاء سطح علمی و بهبود کیفیت تحصیلی در دانش‌آموزان انجام شود.
