ترک تحصیل و عواقب آن یکی از موضوعات جدی اجتماعی است که امروزه ذهن بسیاری از والدین و عوامل دست اندر کار تحصیل را به خود مشغول ساخته است.
ترک تحصیل از سوی دانش آموزان یا دانشجویان زمانی رخ می دهد که زمینه های ادامه تحصیل در این افراد تخریب می شود. این زمینه ها شامل تاثیرات محیطی و یا روانشناسی مرتبط با ادامه تحصیل می شود.
ترک تحصیل همچنین می تواند تاثیرات مستقیمی بر روی آینده و سرنوشت افراد و جامعه بگذارد که این تاثیرات هم در کوتاه مدت و هم در طولانی مدت قابل مشاهده هستند.
در این مقاله سعی داریم تا ترک تحصیل و عواقب آن را مورد بررسی قرار دهیم و علل ترک تحصیل در دوران مختلف تحصیلی را به همراه رفتار صحیح در چنین مواقعی را به شما مخاطبان گرامی معرفی نماییم. در ادامه با موضوعات زیر با ما همراه باشید:
- علل اصلی ترک تحصیل
- مشکلات رایج پس از ترک تحصیل
- راه های جلوگیری از ترک تحصیل در افراد
- راه های برخورد با کسی که ترک تحصیل کرده است
- ترک تحصیل در دوران ابتدایی
- ترک تحصیل در دوره متوسطه اول
- ترک تحصیل در دوره متوسطه دوم
- ترک تحصیل در دانشگاه
علل اصلی ترک تحصیل
بروز یک سری از عوامل سبب وقوع اندیشه ی عدم علاقه به تحصیل و یا بسته شدن راه های ادامه تحصیل برای افراد می شود.
بسیاری از دانش آموزان و یا دانشجویان هنگام مواجهه با برخی عوامل و یا قرار گرفتن در شرایط نامناسب اجتماعی و رفاهی، از ادامه تحصیل منصرف می شوند.
به طور کلی می توان گفت علل اصلی ترک تحصیل در افراد شامل موارد زیر است:
مشکلات مالی و اقتصادی
از جمله علل مهمی که سبب ترک تحصیل و انصراف از ادامه آن در افراد می شود، مشکلات مالی و عدم توانایی برای برطرف کردن آن ها در فرآیند تحصیل است.
بسیاری از علاقمندان به کسب علم و دانش، زمانی که در تنگنای فشارهای مالی قرار می گیرند مجبور به ترک تحصیل و کسب درآمد برای پیشبرد زندگی خود هستند.
همین امر سبب می شود تا بسیاری از استعدادهای درخشان و ذهن های توانمند، قبل از شناخته شدن و بکارگیری توانایی هایشان در مسیرهای پیشرفت و توسعه، در نطفه خفه شوند و اجازه ی درخشندگی و بهره برداری از آن ها به سبب مشکلات مالی گرفته شود.
در جوامعی که بهای اندکی برای قشر دانش پذیر قائل می شوند و عوامل مرتبط با تامین نیازهای فراگیران بی توجهی نسبت به این قضیه می کنند، این امر بیشتر اتفاق می افتد.
مشکلات فرهنگی
نداشتن اندیشه و تفکر صحیح پیرامون تاثیرات مطلوب ادامه تحصیل و کسب دانش لازم برای مواجهه با موقعیت های مختلف در زندگی، عامل دیگری است که سبب دلزدگی افراد از ادامه تحصیل می شود.
بسیاری از افراد با داشتن این عقیده که درس خواندن بی فایده است، تحصیل را رها می کنند و سعی در کسب درآمد از همان دوران ابتدایی زندگی دارند.
عامل دیگری که در زمینه با مشکلات فرهنگی ترک تحصیل وجود دارد، نگریستن به آمار بالای افراد درس خوانده ی بیکار در جامعه است.
نبود امکانات لازم برای بکارگیری افراد نخبه و کسانی که زحمات زیادی را در رشته های تحصیلی برای گذراندن آن کشیده اند سبب می شود تا سایر افراد از طی کردن این راه و تحمل سختی های آن سر باز زنند و ترک تحصیل را به ادامه تحصیل ترجیح دهند.
مشکلات شخصی و فردی
یکی دیگر از عواملی که سبب ترک تحصیل در افراد می شود، علل شخصی و فردی است. این علل از آن جایی شکل می گیرد که فرد ذاتا تمایلی به فراگیری دانش ندارد و به سبب بروز مشکلاتی در امر یادگیری و آموزش، نمی تواند نتایج مطلوبی کسب کند.
نداشتن تمرکز و یا عدم دریافت تشویق از اطرافیان، مهمترین علل شخصی این پدیده است.
وجود تنش های خانوادگی و نبود آرامش در خانواده سبب می شود تا دانش آموزان و دانشجویان تمایلی به ادامه تحصیل نداشته باشند و از درس خواندن دل سرد و زده شوند.
مشکلات آموزشی
نبود استراتژی مشخص و بهینه در امر تدریس و عدم ارائه ی مطالب سودمند و منابع در دسترس از سوی کادر آموزشی نیز یکی دیگر از عللی است که فراگیران را از ادامه تحصیل منصرف می کند.
آموزش مطالب قدیمی و بلا استفاده و تکیه بر یادگیری دانش بدون توجه به روحیات هر فرد نیز در این دسته از علل ترک تحصیل گنجانده می شود.
سخت گیری کردن بیش از حد و عدم توجه به استعداد هر فرد و ناتوانی از پرورش آن در موارد مثبت و نتیجه بخش نیز سبب سرخوردگی های ابتدایی و تغییر نگرش از لذت بردن از تحصیل و پیشرفت به اجبار و بلا استفادگی و وقت تلف کردن می شود.
مشکلات رایج پس از ترک تحصیل
دوران تحصیل برای هر فردی دارای سختی ها و مشقت هایی است. همین سعی و تلاش ها برای برخی سبب ایجاد انگیزه و برای برخی دیگر منزجر کننده و ناخواسته است. اما به طور کلی پس از ترک تحصیل تمامی افراد با وقوع ترک تحصیل در زندگی شان شاهد تاثیرات نامطلوب آن به اشکال مختلف خواهند شد. این امر در میان دختران و پسران با اندکی تفاوت مشترک است. تاثیرات ترک تحصیل و عواقب آن تا مدت ها و حتی تا پایان عمر زندگی افراد را دستخوش تغییر و دگرگونی قرار می دهد. از جمله مهمترین مشکلات رایج پس از ترک تحصیل موارد زیر است:
- ازدواج زود هنگام در دختران
- اشتغال به کار زود هنگام در پسران
- عدم کسب لذت از کار
- عدم احساس ارزشمندی اجتماعی
- ناتوانی از شرکت در بحث ها و آوردن استدلالات
- عدم توانایی در حل مشکلات و سازماندهی درست آن ها
- ناتوانی از کشف استعداد ها و هویت شخصی
- بی تجربگی در امر پرورش فرزند از سوی مادران
- ناتوانی از تامین خواسته های مالی از سوی دختران
راه های جلوگیری از ترک تحصیل در افراد
با بررسی دقیق و علمی علل ترک تحصیل و با توجه به عواقب آن، می توان از روش های مختلفی مانع از وقوع ترک تحصیل در افراد شد. این امر بدان معناست که با کور کردن زمینه های ناامیدی از ادامه تحصیل و افزایش اشتیاق و علاقه به کسب دانش می توان تا حدود بسیار زیادی جامعه را به سمت دانشمند شدن و توجه به ارزش و مقام تحصیل هدایت کرد. از جمله مهمترین راه های جلوگیری از ترک تحصیل در افراد و یا ایجاد انگیزه برای بازگشت به عرصه دانش، انجام اقدامات زیر است:
- فرهنگ سازی و تغییر نگرش در افراد
- اصلاح ضعف های سیستم های آموزشی
- ارائه ی مشاوره های روانشناسی
- تامین مالی
- برطرف کردن مشکلات خانوادگی
راه های برخورد با کسی که ترک تحصیل کرده است!
برخورد صحیح با افرادی که تصمیم به ترک تحصیل گرفته اند و حل مشکلات آن ها می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن و با بازدهی بالا آن ها را از این تصمیم منصرف کند.
بروز رفتارهای درست و درک تمامی شرایط این سری از افراد در قدم اول می تواند کمک زیادی به در جریان قرار گرفتن پیرامون کار ناصحیحشان بینجامد و در ادامه سبب تغییر کردن نظرشان و ایجاد انگیزه برای ادامه تحصیل باشد.
از جمله مفید ترین راه های برخورد با کسی که ترک تحصیل کرده است موارد زیر می باشد:
- حمایت و پشتیبانی
- پرهیز از سرزنش و جبهه گیری
- دلگرم کردن دانش آموز بواسطه ی حل مشکلات اصلی
- تقویت روحیه و روان
- ایجاد موقعیت های اجتماعی بهتر
- فراهم کردن شرایط اقتصادی و رفاه مالی
- ایجاد زمینه های گسترده ی فکری
- مساعد کردن زمینه های مدرسه ای
- تغییر روش های آموزشی
- ارتقاء سطح کیفی آموزشی
- ایجاد ارتباط موثر با اولیای مدرسه و اولیای دانش آموز
ترک تحصیل در دوران ابتدایی
دوران ابتدایی یکی از حساس ترین دوره هایی است که هر فرد در طول زندگی خود آن را تجربه می کند.
در این دوره به سبب بروز شکل گیری اولیه شخصیت افراد و تمایل آن ها برای کسب علم و دانش، قدم های بزرگی در جهت پیشرفت تحصیلی و یا عدم تمایل برای ادامه تحصیل برداشته می شود.
تعداد دانش آموزان ترک تحصیل کرده در دوره ابتدایی بر اساس آمارها، ۱/۱ درصد است. نبود نیروی توانمند در جذب دانش آموزان و ضعیف بودن سیستم آموزشی از جمله مهمترین علل ترک تحصیل در دوره ابتدایی دانش آموزان است.
حذف نوشتن مشق و انجام دادن تکالیف نوشتنی زیاد از پایه های اول تا سوم، گواه بر خستگی مفرط این دانش آموزان و غلط بودن سیستم آموزشی دارد.
ترک تحصیل در دوره متوسطه اول
ترک تحصیل در دوره متوسطه اول اندکی با سایر دوره ها متفاوت است. این تفاوت به سبب بروز شکل گیری شخصیت هر دانش آموز و ورود به مرحله حساس بلوغ است.
در این دوران نوجوانان به سبب تجربه احساسات جدید و پدید آمدن واکنش های متفاوت درونیشان، ممکن است تصمیمات سریع و غیر منطقی بگیرند.
متفاوت بودن و جلب توجه از خصوصیات بارز این دوره سنی در میان دانش آموزان دوره متوسطه اول است.
با بهره گیری از مشاوران توانمند و اصلاح روش های برخوردی و رفتاری با این سری از دانش آموزان می توان در کوتاه مدت اثرات بسیار مطلوبی بر روی شخصیت آن ها و جلب رضایتشان پیرامون ادامه تحصیل داشت.
ترک تحصیل در دوره متوسطه دوم
در این دوره ترک تحصیل بیشتر در میان دختران دیده می شود. این ترک تحصیل به سبب تعصبات خانوادگی و محرومیت های تحصیلی رخ می دهد.
دانش آموزانی که توانایی تامین هزینه های تحصیلی این دوران را ندارند و یا ترس از شرکت در کنکور سراسری و فشارهای زیاد خانواده ها را دارند نیز در این دوران اقدام به ترک تحصیل می کنند.
کنکور سراسری و پذیرفته شدن در آن استرس عمیقی در وجود دانش آموزان ایجاد می کند.
بسیاری از این دانش آموزان به سبب ترس از عدم دستیابی به رتبه قابل قبول در کنکور در این دوره اقدام به انزجار از ادامه تحصیل کرده و از درس و مدرسه دوری می کنند.
ترک تحصیل در دانشگاه
ترک تحصیل در دانشگاه در اکثر موارد به سبب عدم تمایل به ادامه تحصیل در رشته قبول شده است.
بسیاری از دانشجویانی که با فشار خانواده ها اقدام به انتخاب رشته کرده اند و پس از قبولی در دانشگاه و رشته غیر دلخواه خود در حال تحصیل اند، با دیدن مشقت های این رشته و نداشتن انگیزه اولیه برای پیشرفت در آن، درس و دانشگاه را رها کرده و در خوش بینانه ترین حالت، دوباره برای کنکور آماده می شوند و یا مستقیما وارد بازار کار شده و دیگر هیچ تلاشی برای ادامه تحصیل نخواهند کرد.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم تا تمامی علل شکل گیری و جوانب و تاثیرات ترک تحصیل و عواقب آن را برای شما مخاطبان گرامی ذکر کنیم.
ترک تحصیل همواره تصمیمی است که در طی طولانی مدت از سوی افراد گرفته می شود و همین امر سبب نیاز به تلاش مضاعف برای منصرف کردن و متقاعد کردن فرد از صرفه نظر از این تصمیم می شود.
استفاده از مشاوران با تجربه و حامی در این زمینه می تواند سرعت و کیفیت بهتری به این تلاش ها بدهد.
کارشناسان تحصیلی ما در مرکز الو سلام مشاور آماده خدمت رسانی به شما والدین گرامی و اولیای مدرسه هستند تا بتوانید این معضل اجتماعی را هر چه بهتر مرتفع سازید.
روانشناسان ما نیز با تکیه بر جدیدترین متد های روانشناختی روز دنیا حامی شما عزیزان در برطرف کردن این قبیل مشکلات هستند.
